Szybkie tempo przemian i trwająca pandemia, zmuszają człowieka do kształtowania nowych umiejętności i kompetencji poznawczych, społecznych, cyfrowych oraz technicznych. By im sprostać, musimy zmienić sposób myślenia, a przede wszystkim radzenia sobie z emocjami, jakie pojawiają się przy okazji zmian i niespodziewanych sytuacji.
Sukces zależy od emocji
Jedną z kluczowych kompetencji społecznych, która pomoże przejść przez szereg zmian, jest inteligencja emocjonalna. Jest to zdolność rozpoznawania uczuć, auto motywacji i kierowania własnymi emocjami oraz emocjami innych ludzi, z którymi tworzone są więzi i relacje.
Dlaczego inteligencja emocjonalna jest tak ważna w biznesie? Według raportu „The Future of Jobs” Światowego Forum Gospodarczego w Davos z 2020 roku, jest ona jedną z kluczowych kompetencji człowieka, a Daniel Goleman, psycholog i autor bestsellerowej książki „Inteligencja emocjonalna”, zaznacza, że na sukces zawodowy menedżera, aż w 80% wpływa inteligencja emocjonalna, a tylko w 20%, inteligencja ogólna. Według D. Golemana na inteligencję emocjonalną składa się pięć podstawowych kompetencji podzielonych na dwie kategorie – kompetencje osobiste oraz społeczne kompetencje osobiste. Te pierwsze determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą. Do tego potrzebujemy:
- samoświadomości, czyli wiedzy o tym, co odczuwamy w danej chwili, i jak te uczucia wykorzystać do podejmowania decyzji; realistycznej oceny zdolności, dobrze uzasadnionej wiarą w swoje możliwości,
- samoregulacji, czyli panowania nad emocjami, szybkiego dochodzenia do siebie po kłopotach emocjonalnych,
- motywacji, czyli umiejętności wyznaczania celów i dążenia do nich, przejmowania inicjatywy, doskonalenia się oraz nieustawaniu w wysiłkach mimo niepowodzeń i porażek.
Natomiast kompetencje społeczne determinują stopień, w jakim radzimy sobie z innymi. Do nich należą:
- empatia, która jest umiejętnością rozpoznawania uczuć innych osób, spojrzenia na sytuację z ich punktu widzenia, tworzenia i podtrzymywania więzi porozumienia z tymi osobami,
- umiejętności społeczne, czyli: dobre panowanie nad emocjami w kontaktach z innymi i dokładne rozpoznawanie sytuacji społecznych oraz sieci powiązań; utrzymywanie kontaktów z innymi oraz wykorzystywanie tych umiejętności dla przewodzenia, negocjowania i łagodzenia sporów, współpracy i pracy zespołowej.
fot. Pexels
Zarządzanie i zarażanie emocjami
Powyższe składowe inteligencji emocjonalnej odpowiadają za powodzenie w życiu zawodowym i prywatnym człowieka, ponieważ umożliwiają radzenie sobie z wymaganiami stawianymi pracownikom, menedżerom i przedsiębiorcom. Funkcjonowanie organizacji w warunkach pandemii, wymusza na osobach zarządzających posiadanie wysokich zdolności radzenia sobie ze stresem, wytrwałości w dążeniu do celu mimo niepewności, umiejętności panowania nad sobą i niepoddawania się zmartwieniom. Inteligencja emocjonalna odgrywa ważną rolę w działalności gospodarczej i funkcjonowaniu organizacji, ponieważ jest odpowiedzialna za interakcje, w jakie wchodzą między sobą pracownicy, co warunkuje stosunki społeczne między nimi (M. Dźwigoł - Barosz, 2015).
Należy pamiętać, że w organizacji między pracownikami zachodzi specyficzne zjawisko, tzw. zarażania się emocjami. Polega ono na tym, że ludzie mogą wzajemnie wpływać na swój nastrój. Istotne jest, aby osoba zarządzająca pamiętała o tym zjawisku, gdyż emanując radością czy podekscytowaniem, motywuje całą grupę do działania. Uśmiech może sprawić, że pracownik uśmiechnie się sam do siebie, poprawi mu się humor i dzień stanie się lepszy (J. Śmietańska (2017)). Zdolność utrzymania pozytywnego nastroju i łagodzenia negatywnych uczuć pozwala na zachowanie dobrego stanu nawet w sytuacjach trudnych i stresujących. Umiejętność oddziaływania na emocje innych, wywieranie dobrego wrażenia i posiadanie sieci wsparcia społecznego bardzo ułatwiają relacje zawodowe (Taracha, 2010).
Emocje u lidera
W organizacji ludzie często przebywają razem, więc z dużą regularnością dostrajają się emocjonalnie do nastrojów i sytuacji, w których znajdują się inni, co okazują poprzez imitowanie czy naśladowanie zachowań właściwych danym emocjom (Bauer, 2015). Dlatego tak ważne jest, aby lider grupy miał świadomość, że jest osobą, która może pozytywnie i negatywnie oddziaływać na cały zespół. Jeżeli ma tendencje do zachowań agresywnych, dyrektywnych, to w znaczny sposób wpływa negatywnie na motywacje i zaangażowanie członków zespołu i chęć do działania w trudnej sytuacji.
Charyzma emocjonalna w dużym stopniu zależy od odczuwania silnych emocji, umiejętności ich wyrażania oraz odbierania i wysyłania komunikatów emocjonalnych. Ludzie w sposób ekspresywny komunikują to, co czują całym swoim ciałem, co widoczne jest w mimice, gestach, głosie. Jeżeli osoba zarządzająca posiada, wysokie kompetencje emocjonalne, potrafi skutecznie radzić sobie z własnymi emocjami i wykorzystywać je w danej sytuacji, a także nie pozwala sobie na to, aby emocje panowały nad nią. Adekwatnie odczytuje emocje innych osób i wykorzystuje je do nawiązania relacji, motywowania oraz osiągnięcia celu (Śmietańska, 2017).
fot. Pexels
Wyższe wyniki, większe zdolności
Rozwinięta inteligencja emocjonalna pozwala poradzić sobie z doświadczanymi trudnościami i nowymi wyzwaniami. Dzieje się tak, ponieważ człowiek z wysoką inteligencją emocjonalną ma wiele cech, które mu to umożliwiają. Są to energia, odporność na stres, wytrwałość, konsekwencja, odpowiedzialność oraz umiejętność budowania relacji i porozumiewania się z ludźmi (A. Sękowski, E.Sitko, 2018). Osoby z rozwiniętą inteligencją emocjonalną osiągają wyższe wyniki, znacznie lepiej funkcjonują w zespole i wykazują większe zdolności zarządzania innymi ludźmi oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach, dlatego warto zwróć uwagę na swoje emocje, nie tylko w sytuacji pandemii.
Autorką artykułu jest dr Sylwia Olszewska, wykładowca WSB w Szczecinie.
Dr Sylwia Olszewska
Literatura:
- Bieniok H., Inteligencja emocjonalna jako czynnik sukcesu menedżera oraz kluczowe wyzwanie dydaktyczne na studiach ekonomicznych, [w:] L. Żabiński, S. Smyczek (red.): Kierunki studiów ekonomicznych – nowe uwarunkowania i wyzwania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2007
- Dzwigoł - Barosz M., Rola inteligencji emocjonalnej lidera biznesu, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej Seria: Organizacja i Zarządzanie I z. 83, s. 143-152, 2015
- Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina of Poznań, Poznań 1997
- Opolska A., Karbowski A., Cichocki M.: Wirtualna inteligencja emocjonalna, „E- mentor”, nr 3 (30), Warszawa 2009
- Raport „The Future of Jobs” Światowe Forum Gospodarcze Davos, 2016, www.careerbuilder.com
- Sękowski A.E, Sitko E.M., Inteligencja emocjonalna i motywacja osiągnięć u kobiet na stanowiskach kierowniczych, Polskie Forum Psychologiczne, T. 23, nr 1, s. 122-138, 2018, Śmietańska J., ZZL, HRM, 2019
- Taracha M., Inteligencja emocjonalna a wykorzystanie potencjału intelektualnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010
- http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-6e789df9-a8bc-44ca-b171-ffd8bee65883/c/ZZL_HRM__2017_Smietanska_J_25-43.pdf