Ekspert: Młodzi ludzie potrzebują wsparcia i zrozumienia, bez krytyki, osądzania czy doradzania

31 maja 2023

Statystyki dotyczące zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży biją na alarm. Przyczynił się do tego czas pandemii, który wymusił dystans społeczny, a u wielu izolację. Jak pokazują wyniki badania "MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym", przeprowadzonego przez Fundację UNAWEZA, co 10 uczeń (8,8%) w Polsce deklaruje, że podjął próbę samobójczą, a myślało o niej 39,2% uczniów. Niemal co trzeci uczeń (28%) odczuwa brak chęci do życia. Prawie 70% badanych nigdy nie korzystało ze wsparcia psychologa, połowa uczniów ma skrajnie niską samoocenę.* Sytuacja skłania już nie tylko do przemyśleń, ale przede wszystkim do podjęcia konkretnych działań profilaktycznych.

Jak wynika z badania MŁODE GŁOWY, wśród głównych problemów, z jakimi zmagają się dzieci i młodzież są: brak motywacji i samoakceptacji, problemy z brakiem koncentracji, samotność, gorsze samopoczucie psychiczne, kłopoty w nauce, problemy ze snem.* Wyżej wymienioną grupę należy wyposażyć w wiedzę dotyczącą zagadnień stresu, kryzysów, funkcjonowania mózgu, a także znajomości samego siebie w zakresie talentów, zdolności, potrzeb, słabych i mocnych stron, marzeń i motywacji do ich spełniania. Wszystkie te czynniki mają wpływ na podejmowanie decyzji oraz przyjmowanie określonych postaw i zachowań, celem kształtowania ścieżki zawodowej i osobistej przez młodych ludzi.

* Raport z badania "MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym" https://www.unaweza.org/aktualnosci/mlode-glowy-raport-z-badania/

Rola dorosłych

Faktem jest, że młodzi ludzie potrzebują wsparcia ze strony dorosłych. Jednak sama świadomość nie wystarczy, konieczne jest zbudowanie długoterminowego planu działania. Ważną funkcję pełni przede wszystkim edukacja, m.in. prowadzenie szkoleń dla nauczycieli i warsztatów dla uczniów oraz rodziców. Należy zrozumieć, że trudne sytuacje mają w sobie aspekt rozwojowy i mogą prowadzić w rezultacie do sukcesu.

Musimy nauczyć nastolatków, że życie pisze różne scenariusze, dobre i złe. Pokazać im jak radzić sobie z emocjami, kryzysami i przeciwnościami. Ta odpowiedzialność spoczywa głównie na rodzicach i nauczycielach. To oni mają prowadzić dzieci i młodzież ku dorosłości.

- mówi Anna Rosiak, Ekspert Uniwersytetu WSB Merito Szczecin w obszarze psychologii

Ważny głos nastolatków

Niezwykle istotne jest budowanie wśród nastolatków postawy odpowiedzialności i odporności na stres wobec pojawiających się wyzwań. W pierwszej kolejności trzeba pokazać im, jak samodzielnie budować swoją przyszłość i odkrywać samych siebie. Znalezienie odpowiedzi na pytanie "Kim Jestem?" stanowi fundament, na którym młodzi ludzie mają oprzeć swoje życie. Aby mogli tego dokonać, trzeba dać im taką możliwość i odpowiednie narzędzia.

Prowadząc warsztaty z młodzieżą, mam możliwość posłuchania głosu nastolatków na temat ich nastawienia do rzeczywistości. Często słyszę od nich, że życie jest ciężkie i niepewne. Najbardziej potrzebują wysłuchania i zrozumienia, bez krytyki, osądzania czy doradzania. Są mądrzejsi i bardziej świadomi niż myślimy. Mogą rozwiązywać swoje problemy, jeśli tylko damy im szansę i wsparcie.

- dodaje Anna Rosiak

Poprawa jakości życia psychicznego dzieci i młodzieży to niezwykle ważne wyzwanie, z którym koniecznie trzeba się zmierzyć. Analiza obecnej sytuacji musi prowadzić do podjęcia konkretnych działań. Dorośli powinni dać młodym ludziom poczucie sprawczości. Nauczyć ich budowania sensu życia i brania odpowiedzialności. Pozwolić im odkryć "własne ja", wpierać i słuchać ich głosu. Głosu, który niestety często jest zagłuszany.

"Edukacja to odkrywanie mózgu (...) Człowiek, któremu brakuje starannego, całościowego zrozumienia architektury, celu i najważniejszych sposobów funkcjonowania mózgu, jest tak samo nienowoczesny, jak projektant samochodów, który nie rozumie dobrze zasady działania silnika" - piszą Leslie Hart, Human Brain, Human Leasing.*

* G.Hawn, W. Holden, 10 minut uważności. Jak pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem i strachem.

Autorką artykułu jest mgr Anna Rosiak, Ekspert Uniwersytetu WSB Merito Szczecin w obszarze psychologii