Tom o tytule „Bezpieczeństwo Polski w świetle wojny na Wschodzie”, napisany pod redakcją naukową prof. dr hab. Romana Kuźniara jest publikacją, która przedstawia pełny katalog zagadnień i aspektów problemowych bezpieczeństwa Polski, wynikających z trwającej wojny w Ukrainie.
Pomimo upływu blisko roku od rozpoczęcia działań wojennych oraz ogromnej dynamiki rządzącej rozwojem sytuacji, książka jest i pozostanie aktualną oraz ciekawą pozycją przez długi czas. Powód jest bardzo prosty. Tematy podjęte przez autorów tomu w pryzmacie bezpieczeństwa Polski zostały nakreślone w odniesieniu do esencji każdego zagadnienia na płaszczyźnie uniwersalnej w możliwie szerokim horyzoncie czasowym.
Wnikliwy czytelnik może zadać pytanie: co czyni tę wojnę na tyle wyjątkową, że powinien zapoznać się z wnioskami płynącymi z publikacji „Bezpieczeństwo Polski w świetle wojny na Wschodzie”? Odpowiedzią jest szczególny moment, w którym Rosja rozpoczęła swoje działania, a jest nim końcowa faza liberalnego porządku międzynarodowego.
Zburzenie struktury bezpieczeństwa międzynarodowego
Wiele mechanizmów rosyjskiego decydowania wskazuje, że była to celowa próba zburzenia obecnej struktury bezpieczeństwa międzynarodowego. Spośród grona przesłanek można wymienić trzy najistotniejsze:
- Pierwszą były przygotowania do inwazji, wynikające z nadmiernej koncentracji rosyjskich wojsk na terenach przygranicznych Ukrainy, o których informowały już od kwietnia 2021 r. think-tanki, jak np. Center for Strategic and International Studies lub Atlantic Council.
- Drugą stanowił przeprowadzony przez Rosję test broni antysatelitarnej w dniu 15 listopada 2021 r. Rosja jest doświadczonym graczem w przestrzeni kosmicznej, zatem w teście ASAT wcale nie chodziło o zademonstrowanie zdolności militarnych, lecz o stworzenie bezpośredniego zagrożenia dla łączności satelitarnej innych państw, rozumianej jako obieg systemu wymiany informacji, będący fundamentem porządku ekonomicznego Zachodu.
- Jako trzecią egzemplifikację celowości rosyjskich działań można wskazać rozmowy dyplomatyczne z 15 grudnia 2021 r., w których strona rosyjska przekazała projekty porozumień o gwarancjach bezpieczeństwa, to jest między Rosją i USA oraz między Rosją i państwami członkowskimi NATO. Obydwa dokumenty były niemożliwe do zaakceptowania, ponieważ zawierały żądanie wycofania wojsk NATO z obszarów nowych państw członkowskich Sojuszu. W rezultacie uwsteczniałyby wiele państw strategicznie do epoki przedakcesyjnej w strukturach NATO.
Z całą pewnością można stwierdzić, że wbrew oczekiwaniom rosyjskich decydentów wojna w Ukrainie spowodowała konsolidację i rewitalizację Zachodu jako konstruktu geopolitycznego. W efekcie finalnym można również zauważyć ponowną polaryzację na linii Zachód-Rosja, jednak trudno jest mówić o nowej zimnej wojnie. Rosja na własne życzenie zredukowała się do roli anachronicznego mocarstwa, bowiem nie może niczego zaoferować na płaszczyźnie ideowej, nie jest atrakcyjna kulturowo, nie dysponuje również blokiem państw sprzymierzonych. Brak kilku powyższych elementów w całym katalogu istotnych zagadnień powoduje, że państwo to nie jest biegunem wobec Zachodu. W konsekwencji powyższego stanu spraw USA jako systemowego rywala postrzega Chiny, nie Rosję. Fakt ten nie umniejsza skali zagrożeń generowanych przez Rosyjski imperializm. Rosja w efekcie transatlantyckich wysiłków wypada z gry o kształt architektury bezpieczeństwa w Europie. Jest to szansa, której nie wolno zmarnować.
Aspekty wojny
Książka jest lekturą zarówno na poziome akademickim dla studentów szerokiego spektrum tematycznego kierunków bezpieczeństwo wewnętrzne, bezpieczeństwo narodowe, jak również informacje w niej zawarte są satysfakcjonujące dla osób związanych z decydowaniem politycznym.
Doborowy skład współautorów sprawia, że każdy jest profesjonalistą w swojej dziedzinie. W gronie tym znaleźli się: Bolesław Balcerowicz, Łukasz Gajewski, Stanisław Koziej, Roman Kuźniar, Robert Kupiecki, Marek Madej, Marek Menkiszak, Grzegorz Rydlewski oraz Paweł Soroka.
Pozycja literaturowa w ramach dziewięciu rozdziałów porusza kolejno obszary tematyczne:
- ewolucja środowiska i polityki bezpieczeństwa;
- implikacje wojny dla Zachodu;
- zmiana strategicznych wymagań wobec sfery obronności;
- aspekt sojuszniczy bezpieczeństwa;
- Unia Europejska w polskiej polityce bezpieczeństwa;
- zagadnienia ustrojowo-polityczne oraz normatywne w pryzmacie zagrożenia wojną;
- polski przemysł obronny oraz modernizacja Sił Zbrojnych RP;
- bezpieczeństwo energetyczne w czasie kryzysu;
- uwarunkowania kształtujące obraz przyszłej wojny.
Bezpieczeństwo energetyczne
W tomie został opublikowany również tekst pracownika dydaktycznego Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu dr Łukasza Gajewskiego. Artykuł zatytułowany „Bezpieczeństwo energetyczne Polski po zerwaniu dostaw z Rosji. Kryzys i spór o sektor energii” w sposób wyczerpujący opisuje poszczególne etapy zmian reguł gry środowiska międzynarodowego w odniesieniu do sektora energii i identyfikuje ten obszar jako system naczyń połączonych. W rezultacie polityka oraz obecny stan bezpieczeństwa energetycznego Polski są determinowane przez uwarunkowania zarówno o charakterze zewnętrznym, tj. wojna i kryzys sektora oraz wewnętrznym, w postaci krajowych działań i niedecyzji politycznych. Autor wskazuje również, że docelowy kształt geopolityki sektora energii, określi technologia oraz demografia na poziomie makro w ujęciu globalnym.
AUTOR ARTYKUŁU
Autorem tekstu jest dr Łukasz Gajewski, politolog z grupy ekspertów w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu. Zajmuje się aktualnymi problemami związanymi z bezpieczeństwem państwa i kierunkami polityki zagranicznej, a także m.in. zagadnieniami z zakresu bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Autorem tekstu jest dr Łukasz Gajewski, politolog z grupy ekspertów w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu. Zajmuje się aktualnymi problemami związanymi z bezpieczeństwem państwa i kierunkami polityki zagranicznej, a także m.in. zagadnieniami z zakresu bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Grafika wykorzystana w nagłówku - Pixabay.com