Z kontra X

28 czerwca 2024

Relacje między pokoleniami Z i X dotyczą zmian zachodzących w społeczeństwie. Te dwie generacje często mają różne funkcje w pracy, życie codzienne i wartości. Konflikty pomiędzy nimi często pojawiają się z ich oczywistymi perspektywami. Co jednak zrobić, aby stworzyć dobre i wartościowe wyzwanie między pokoleniami?

Pokolenie Z, urodzone w latach 1995-2012, często stawiane jest w opozycji do generacji X, której przedstawiciele urodzili się w okresie pomiędzy 1965 a 1979 rokiem^[1]. W zasadzie Iksy to często rodzice, przełożeni lub nauczyciele Zetek, czyli oba pokolenia funkcjonują na co dzień w pewnej zależności.

Obiegowa opinia Iksów o pokoleniu Z brzmi: nielojalni, kapryśni, niezaangażowani. Stawiają siebie na pierwszym miejscu, a do tego są lekkomyślni, szybko zmieniający zdanie, nie liczą się ze zdaniem starszych i tradycyjnymi wartościami.

Co Zetki myślą o generacji X? Niereformowalni, uparci, zamknięci na nowości i zmiany. Zamknięci na odmienne wartości i myślenie, żeby nie powiedzieć – nietolerancyjni. Narzucający, wymagający, kontrolujący i nieumiejący słuchać…

Czy tak jest w rzeczywistości?

Badania pokazują, że u podstaw konfliktu pomiędzy generacją X a Z leży wzajemne niezrozumienie swoich wartości i ich genezy oraz stereotypowe założenia - z obu stron. Sytuację pogarsza fakt, iż niestety, to przedstawiciele pokolenia X częściej oczekują, iż młodsi dostosują się do nich, bo sami za zwyczaj musieli dostosowywać się do wymagań starszych od nich osób i to często w sposób nie podlegający dyskusji^[2].

Tymczasem Zetki są osobami, dla których samorealizacja, komfort czy równowaga pomiędzy życiem zawodowym a osobistym są priorytetowe. Nie mają wpojonego, tak silnego jak X, etosu pracy. Jeśli wykonywana przez nich praca zarobkowa odbywa się w trudnej atmosferze, pod ogromną presją (należy pamiętać, że pojęcie ogromnej presji oba pokolenia definiują inaczej), a do tego pod okiem nieżyczliwego, surowego szefa, będą w niej tylko tak długo, jak muszą – a czasem mogą nawet zakończyć obecne zatrudnienie, nie mając nowego zajęcia (dla Iksów to niedopuszczalne).

Generacja X hołduje wartościom zgoła odmiennym. Wychowani w czasach komunizmu w Polsce, wiedzą, co to znaczy żyć w iście siermiężnych warunkach, ciężko pracować na realizację swoich celów oraz odmawiać sobie natychmiastowych przyjemności czy wydatków, aby zyskać coś większego w przyszłości. Do dziś dla tego pokolenia ważnymi motywatorami są te finansowe, a przecież są to osoby z 20-30-letnim stażem zawodowym!

wskazuje dr Renata Leśniak, ekspertka Uniwersytetu WSB Merito Gdynia badająca różnice międzypokoleniowe

W tej sytuacji zrozumiałe jest podejście Iksów do pracy zawodowej (i podwładnych) – pracę należy szanować, dbać o nią i nie zmieniać jej zbyt często. Można wywnioskować także, że Iksy częściej niż Zetki, cierpliwie znoszą gorszą atmosferę w pracy czy nieprzyjaznych szefów^[3].

Przedstawiciele generacji Z to osoby, które swoich rodziców (najczęściej Iksów) widziały zapracowanych i ciągle gdzieś goniących. Oczywiście, zapewnienie godziwych warunków materialnych rodzinie jest warte pochwały, jednak w tym zachowaniu generacji X można doszukać się chęci stworzenia swoim dzieciom diametralnie innego domu i życia, niż same miały. Zamożniejszego, z wieloma możliwościami wyjazdów, rozwoju, nauki i rozwijania zainteresowań. Stąd zabieganie o wartości głównie materialne, realizowanie (zbyt) wielu zadań i projektów, mało czasu na nicnierobienie z dziećmi lub jako czas po prostu dla siebie.

Czy Zetki doceniają to poświęcenie?

Nie bardzo. Postrzegają przedstawicieli generacji X - czy to w domu, czy w szkole - jako mających za dużo oczekiwań, za dużo zajęć dodatkowych, zbyt wiele wymagań i kontroli. Do tego dodać można jeszcze zbyt mało czasu u Iksów na wspólne spędzanie czasu, rozmowy i szukanie porozumienia.

Pokolenie Z (jak każde kolejne na tym etapie życia) w naturalny sposób podważa schematy ważne dla Iksów, szukając swojego sposobu na szczęśliwe i spełnione życie. Chce być wysłuchane z uważnością i cierpliwie. Tak, aby jego racje i przekonania zostały potraktowane poważnie i wzięte pod uwagę. Wielu przedstawicieli generacji Z uważa niestety, że dialogu z Iksami nawet nie ma co zaczynać. Bo nie chcą słuchać, bo są uparte, bo uważają, że wiedzą lepiej, bo są starsze, mądrzejsze i bardziej doświadczone.

podkreśla dr Leśniak

Dla Zetek duże doświadczenie nie zawsze stanowi atut – uważają oni bowiem, że są w stanie zdobyć podobną wiedzę w krótszym czasie, korzystając na przykład z internetu i nowoczesnych technologii. Oczywiście, przy okazji natrafią na szereg fake newsów, jednak nie chcą tracić czasu, tkwiąc latami w jednym miejscu, u jednego pracodawcy czy wciąż w tym samym otoczeniu, jak często Iksy. Stabilizację postrzegają inaczej – jako równowagę wewnętrzną i życie w zgodzie ze swoimi wartościami. Z pewnością są też bardziej otwarte w komunikacji.

W jaki sposób budować wartościowe relacje międzypokoleniowe?

Co zrobić zatem, aby przedstawiciele obu pokoleń czerpali od siebie, zamiast próbować się na siłę wzajemnie zmieniać? Ważne jest aktywne słuchanie siebie nawzajem, otwarte podejście i szacunek w komunikacji. Warto zidentyfikować stereotypowe, negatywne przekonania, którym ulegamy w kontaktach Z - X. Przydatne i cenne będzie poznanie swoich wzajemnych wartości i uwarunkowań, z których one płyną.

To ważne, aby budować skuteczną komunikację międzypokoleniową i współpracę. Taki dialog pomoże obu pokoleniom lepiej zrozumieć punkt widzenia obu stron i swoje – różniące się – wartości. Wydaje się, że tu pierwszy krok wykonać powinny zdecydowanie Iksy…

Autorka artykułu

przywództwo, motywacja, negocjacje, różnice pokoleniowe: dr Renata Leśniak

Doktor nauk społecznych, menadżerka z wieloletnim doświadczeniem, wykładowczyni uniwersytecka. Pasjonuje się zmianą i motywacją oraz różnicami międzypokoleniowymi w tym obszarze.

Czytaj więcej

Wykorzystane źródła:

[1] J. M. Twenge, Pokolenia. Prawdziwe różnice między pokoleniami X, Y, Z, baby boomersami i cichym pokoleniem oraz co one oznaczają dla przyszłości zachodniego świata, Wyd. Smak słowa, Sopot 2024, s. 179.

[2] R. Leśniak, opracowanie własne na podstawie prowadzonych badań nad pokoleniem Z, 2024.

[3] R. Leśniak, Motywowanie pracowników sektora bankowego w świetle przynależności pokoleniowej, Wyd. CeDeWu, Warszawa 2022, s. 164.

Jesteś zainteresowany współpracą z Ekspertem WSB Merito? Skontaktuj się z nami:

Marta Rybacka-Odolińska

rzeczniczka prasowa | Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku

664 193 829

Powiązane artykuły

Gdańsk/Gdynia

Znamy zwycięzców gdyńskiego „Kursu na Biznes”

20 grudnia 2024

Niekonwencjonalny sposób popularyzacji pierwszej pomocy i aplikacja ucząca malowania – to pomysły, których autorzy zwyciężyli w tegorocznej edycji „Kursu na Biznes” organizowanego przez miasto Gdynia. Uniwersytet WSB Merito Gdynia jest partnerem głównym konkursu.

20 grudnia 2024

Gdańsk/Gdynia

Komunikacja przy rodzinnym stole - jak reagować z klasą na niechciane pytania?

18 grudnia 2024

Jakich tematów lepiej unikać przy świątecznym stole? Okazuje się, że wśród kwestii, które potrafią zaognić każdą dyskusję, niezmiennie królują polityka, macierzyństwo i ślub u młodych oraz układanie sobie życia u nieco starszych. Jak więc przetrwać takie wyzwanie?

18 grudnia 2024

Gdańsk/Gdynia

Rusza Olimpiada Biznesu. Do wygrania indeks Uniwersytetu WSB Merito w Gdańsku!

25 listopada 2024

Już po raz drugi uczniowie szkół średnich z województwa pomorskiego mają szansę sprawdzić swoje siły w Olimpiadzie Biznesu, organizowanej przez Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku. Ten wyjątkowy konkurs, skierowany do młodych pasjonatów ekonomii i przedsiębiorczości, stanow...

25 listopada 2024

Gdańsk/Gdynia

Sztuczna inteligencja a prawo – jakie stoją przed nami szanse i wyzwania?

14 listopada 2024

Jakie szanse niesie ze sobą rozwój sztucznej inteligencji, a jakie wyzwania stawia przed nami jej regulacja prawna? Czy prawo nadąża za dynamicznymi zmianami technologicznymi, które już teraz wpływają na edukację, biznes i przemysł?

14 listopada 2024