„Każdy z nas jest trenerem w jakieś dziedzinie życia, Ty także” - Ken Blanchard
W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, coaching staje się kluczowym narzędziem dla liderów, którzy pragną nie tylko zarządzać, ale i inspirować swoje zespoły. Nowoczesny szef to nie tylko wymagający przełożony, ale przede wszystkim mentor i coach, który potrafi wspierać rozwój pracowników, jednocześnie budując zaufanie i zaangażowanie. Coachingowe podejście opiera się na świadomym wyborze – fundamentem tego jest przekonanie, że nasze reakcje, a co za tym idzie, nasze działania i postawy, są rezultatem podejmowanych decyzji. Wprawdzie nie mamy pełnej kontroli nad emocjami, ale mamy wpływ na to, jak na nie reagujemy.
Dobry szef powinien motywować pracowników do samodzielnego poszukiwania rozwiązań, nawet gdy zwracają się o pomoc. Takie podejście prowadzi do lepszych wyników i pozytywnej atmosfery w zespole. Osiąganie dobrych rezultatów nie wynika z przymusu – ten rodzi lęk, stres i niepewność – ale z partnerskiej współpracy, umiejętności motywowania i budowania zaufania. Choć to wyzwanie, jest ono jak najbardziej możliwe do zrealizowania. Trening czyni mistrza! Często mówi się: „Pracownicy przychodzą do firmy, a odchodzą przez szefa…”. Abyśmy nie musieli mierzyć się z takimi sytuacjami w naszych miejscach pracy.
Coaching - czym jest, a czym na pewno nie jest?
Coaching to planowany i dwustronny proces, w którym chcemy wspomóc innych w osiąganiu lepszych rezultatów. Coaching jest zawsze nastawiony na cel. To indywidualny proces „szyty na miarę”, w którym osoba coachowana rozwija swój potencjał poprzez rzetelną ocenę, ukierunkowaną praktykę i regularną informację zwrotną.
„Czas poświęcony na coaching uważam za inwestycję, dzięki której zyskuję czas zaoszczędzony dla siebie”
(Cameron Burness - ICI Pharmaceuticals).
Coaching to zmiana perspektywy działania – zamiana problemu w cel. Stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi: co chcę uzyskać? co mi to da? czego chcę zamiast…?
Jak jest więc rola coacha w tym procesie?
Coach prowokuje sytuacje rozwojowe i jest odpowiedzialny za stymulowanie procesu rozwojowego, ale za stawianie celów i ich efekty jest odpowiedzialna osoba coachowana. Wykorzystuje techniki: informację zwrotną, pytania otwarte i sugerujące, zadania praktyczne, metafory, case’y. W procesie coachningowym dwie osoby pracują nad wartościami, przekonaniami, emocjami, poczuciem tożsamości, ale również nad zachowaniami, kompetencjami i umiejętnościami.
Jakie są rodzaje coachingu?
- Coaching zaradczy (problem) – diagnoza sytuacji, celem jest szybkie i efektywne poprawienie sytuacji.
- Coaching rozwojowy – gdy naszym celem jest systematyczne polepszanie kompetencji pracownika, wspieranie pracownika w rozwoju.
- Coaching epizodyczny – to forma udzielania wsparcia i wzmocnienie pracownika w wykonywaniu danego zadania. Polega na natychmiastowym działaniu lidera w konkretnej, obserwowanej sytuacji (epizod).
Najlepsze efekty osiągamy, gdy coachem jest bezpośredni przełożony, który ma codzienny kontakt z pracownikiem i obserwuje jego pracę.
Czego wymaga coaching, żeby był efektywnym procesem?
- Relacji pełnego zaufania/bezpieczeństwa coach-osoba coachowana („chemii”)
- Rzetelnej analizy sytuacji
- Wyznaczania celu (SMART)
- Wspólnej pracy i informacji zwrotnej (na bieżąco)
- Obiektywnej oceny i wniosków.
Czynniki sukcesu coachingu
Kluczowe czynniki sukcesu w coachingu to czas, zaufanie, systematyczność oraz regularność. Niezwykle istotne są także zaangażowanie, dobre przygotowanie, efektywna komunikacja i empatia. Coaching opiera się na szczerości, uczciwości i pełnej jawności procesu, a jednym z fundamentów tego podejścia jest danie osobie coachowanej prawa do popełniania błędów. Wartością nadrzędną w coachingu jest sam coachowany – to on jest podmiotem całego procesu. Coaching nie oferuje gotowych rozwiązań, lecz inspiruje do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi i kreowania nowych ścieżek rozwoju.
Coaching i jego etapy
Proces coachingu składa się z kilku kluczowych etapów, które pomagają w skutecznym rozwoju pracownika. Każdy krok jest istotny, by zapewnić ciągłość, przejrzystość i efektywność całego procesu:
- Przygotowanie profilu kompetencyjnego pracownika – obejmuje opis stanowiska oraz diagnozę jego kompetencji.
- Zebranie informacji o posiadanych kompetencjach – poprzez obserwację pracy, zachowań oraz poznanie opinii współpracowników.
- Analiza informacji – identyfikacja mocnych stron oraz obszarów wymagających wzmocnienia (max. 2-3 kluczowych kompetencji).
- Ustalenie celu i planu działania – jasne określenie, co chcemy osiągnąć.
- Rozmowy rozwojowe/sesje coachingowe – regularne spotkania wspierające rozwój.
- Udzielanie informacji zwrotnej – np. wg modelu FUKO: Fakty, Ustosunkowanie, Konsekwencje, Oczekiwania.
Przykładowa rozmowa coachingowa może rozpocząć się od refleksji nad dotychczasową pracą nad konkretną umiejętnością. Kluczowe pytania, które pomagają w ocenie postępów, to: Z czego jesteś zadowolony, a z czego nie? Co pomogło Ci w osiągnięciu celów, a co stanowiło przeszkodę? Jakie zmiany byś wprowadził i co zrobiłbyś inaczej? Warto również zastanowić się, czego zabrakło, a czego było zbyt wiele w procesie. Następnie, w coachingu kładzie się nacisk na szukanie nowych rozwiązań: Jakie masz pomysły? Jak chcesz nad nimi pracować? Ile czasu na to potrzebujesz? Jakiego wsparcia będziesz wymagać?
Korzyści dla pracodawcy, korzyści dla pracownika
Coaching przynosi wymierne korzyści zarówno dla organizacji, jak i dla szefa oraz pracownika. Dla organizacji oznacza to przede wszystkim poprawę jakości procesów i wzrost efektywności pracowników. Dzięki coachingowi można zaobserwować większą lojalność pracowników oraz zmniejszenie rotacji, co prowadzi do stabilniejszego i lepiej wykwalifikowanego zespołu.
Z perspektywy szefa coaching przyczynia się do lepszych wyników, a także pozwala na bardziej wykształconą i lepiej zorganizowaną załogę. Poprawia również zdolność do efektywnego rozwiązywania problemów i konfliktów, jednocześnie wzmacniając doświadczenie kierownicze.
Dla pracownika coaching stanowi szansę na podniesienie kwalifikacji i zdobycie cennego doświadczenia zawodowego. Lepsza organizacja pracy i wyższe wyniki idą w parze z rosnącą pewnością siebie oraz większą satysfakcją z wykonywanej pracy. Dodatkowo, poprawa komunikacji z innymi współpracownikami to kolejna z licznych korzyści, jakie oferuje ten proces.
Dlaczego ja?
Coaching może budzić wątpliwości lub obawy wśród pracowników. Często pojawiają się pytania, takie jak: „Dlaczego właśnie ja?” – na co odpowiedzią może być: „Dostrzegam w tobie większy potencjał, który warto rozwijać.” Zdarza się też, że pracownicy zastanawiają się: „Czy dotychczas źle pracowałem?” – wówczas warto podkreślić: „Pracujesz dobrze, ale są obszary, które możemy jeszcze rozwijać i doskonalić.”
Czy szef lub lider może pełnić rolę coacha? Jak zdobyć umiejętności niezbędne do bycia coachem dla swojego zespołu? To pytania, które stają się coraz bardziej istotne w nowoczesnym zarządzaniu. Uczenie się coachingu i wykorzystywanie go jako narzędzia w codziennej pracy z zespołem to klucz do budowania bardziej efektywnego i zaangażowanego środowiska pracy. Te i inne aspekty związane z coachingiem oraz rolą lidera jako mentora będą szczegółowo omawiane i praktykowane podczas studiów podyplomowych "Zrównoważone Przywództwo" organizowanych przez Uniwersytet WSB Merito Warszawa. Więcej informacji na stronie: https://www.merito.pl/warszawa/studia-i-szkolenia/studia-podyplomowe/kierunki/zrownowazone-przywodztwo
Autorką artykułu jest Marzena Mieczkowska, ekspert w dziedzinie zarządzania personelem, wykładowca, praktyk i trener biznesu. Doświadczony manager, coach. Finalistka konkursu „Dyrektor Personalny Roku” w 2001 r. Zdobyła dwukrotnie prestiżowe Godło „Inwestor w Kapitał Ludzki (2001 r., 2002 r.). Od wielu lat współpracuje z uczelniami (studia magisterskie, podyplomowe, MBA, EMBA) dzieląc się swoją wiedzą, pasją i doświadczeniem zawodowym. Wykładowczyni na Uniwersytecie WSB Merito Warszawa.
Uniwersytet WSB Merito Warszawa (wcześniej Wyższa Szkoła Bankowa) to uczelnia, która umożliwia studentom łączenie nauki z pracą i życiem prywatnym. Niezależnie od rodzaju i kierunku studiów, Uniwersytet WSB Merito działa w myśl idei work-life balance, zapewniając jednocześnie możliwość udziału w stażach, praktykach, wizytach studyjnych w firmach i wyjazdach zagranicznych. Wykładowcami są eksperci praktycy, dzięki czemu prezentowane przez nich treści można niezwłocznie wykorzystać w codziennej pracy. Uniwersytet WSB Merito Warszawa oferuje studia I stopnia, studia II stopnia, jednolite studia magisterskie, studia II stopnia z podyplomowymi, studia podyplomowe, MBA jak również bogatą ofertę kursów i szkoleń. Współpracuje z ponad 100 partnerami - przedsiębiorstwami, instytucjami publicznymi i pozarządowymi. Dzięki doskonałym relacjom biznesowym studenci Uniwersytetu mają dostęp ofert pracy, a także branżowych warsztatów. Uniwersytet WSB Merito Warszawa w realny sposób przygotowuje do aktywności zawodowej, tworząc programy studiów w oparciu o potrzeby rynku pracy.
Uniwersytet WSB Merito Warszawa należy do największej grupy uczelni niepublicznych w Polsce, która działa w 11 miastach: Bydgoszczy, Chorzowie, Gdańsku, Gdyni, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu i Wrocławiu i kształci dziś ponad 100 tys. studentów. Merito wyraża praktyczność, przyjazność, nowoczesność, dostępność i uniwersalność. Nawiązuje znaczeniowo do meritum, które kojarzy się z charakterystycznym dla uczelni pragmatyzmem i skutecznym działaniem. Nazwa podkreśla również szeroką ofertę i praktyczny charakter studiów.
Uniwersytet WSB Merito Warszawa należy do największej grupy uczelni niepublicznych w Polsce, która działa w 11 miastach: Bydgoszczy, Chorzowie, Gdańsku, Gdyni, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu i Wrocławiu i kształci dziś ponad 100 tys. studentów. Merito wyraża praktyczność, przyjazność, nowoczesność, dostępność i uniwersalność. Nawiązuje znaczeniowo do meritum, które kojarzy się z charakterystycznym dla uczelni pragmatyzmem i skutecznym działaniem. Nazwa podkreśla również szeroką ofertę i praktyczny charakter studiów.
Jesteś zainteresowany współpracą z ekspertem Uniwersytetu WSB Merito Warszawa? Skontaktuj się z nami:
